مقدمه
قرن نوزدهم که اوج تحقیقات علمی در عالم غرب است، قرن جدایی از دین و طرد دین از صحنه زندگی است، این تفکر، اثر سوء گذاشت و برخی از علمای دین را صرفا به مسائل ذهنی دینی محدود و محصور کرد لذا از واقعیت زندگی و حوادث دنیای خارج و تحولات عظیمی که به وقوع پیوست، بی خبر ماندند و به یک سلسله مسائل فقهی و غالبا فرعی محدود شدند. مسائل اصلی فقه مثل جهاد و تشکیل حکومت و اقتصاد جوامع اسلامی و خلاصه فقه حکومتی و فقه سیاسی منزوی و متروک و نسیا منسیّا شد.
روی آوردن به فقه سیاسی و استخراج احکام الهی در همه شئون یک حکومت و نظر به همه احکام فقهی با نگرش سیاسی ـ یعنی ملاحظه تأثیر هر حکمی از احکام در تشکیل جامعه نمونه و حیات طیبه اسلامی، امروز یکی از واجبات اساسی در حوزه فقه اسلامی است.
مطلق بودن ولایت به معنای آن است که اسلام، تمام اختیاراتی که فقیه حاکم برای بسط ولایت الله در جامعه نیاز دارد به او داده است و هستة معنایی این اطلاق، همان امکان انعطافپذیری است که یکی از ابزارهای کارگشا و کارآمد در دست ولی فقیه به شمار می‌آید.